Hafta Tatili ve Hafta Tatili Ücreti
İş Kanunu'na göre, bir işyerinde haftanın kararlaştırılan iş günlerinde çalışan işçilere, haftada bir gün (en az 24 saat kesintisiz olmak üzere) izin verilir. Buna hafta tatili izni denir. Haftanın çalışılması gereken günlerinde devamsızlık nedeniyle eksik çalışan işçi, hafta tatiline hak kazanamaz.
Hafta tatilinin mutlaka Pazar günü olması şart değildir. Pazar günleri çalıştırılarak hafta içi de tatil verilebilir.
Anayasal bir hak olan hafta tatilinin işveren tarafından kullandırılması zorunlu olduğu gibi, işçi de bu haktan vazgeçemez. Sözleşmelerde aksi yönde hüküm konulsa bile bu hükümler geçerli olmaz. İşçinin hafta tatilinin her halde kullandırılması gerekir.
Hafta Tatili Ücreti: Bürüt ücret üzerinden % 100 zamlı olarak ödenir. Hafta tatili, "tatil" kavramı taşıdığından İş Kanunu nun 49'uncu maddesine göre yukarıda belirtildiği gibi bürüt ücret üzerinden % 1oo zamlı ödenir. Yoksa zaten fazla çalışma ile hafta tatili çalışma arasında bir fark olmaz.
HAFTADA 5 GÜN ÇALIŞILARAK 45 SAAT DOLDURULAN İŞYERLERİNDE FAZLA MESAİ UYGULAMASI :
Yasaya göre 1 hafta içerisinde 45 saati tamamlayan işçiye 1 gün hafta tatili verilmek ve çalışılmayan bu günün ücreti tam olarak ödenmek zorundadır. Bu haftanın herhangi bir günü olabilir. Bu 1 günlük süreye hafta tatili denir. 45 saatlik süreyi 5 günde tamamlayan işçinin diğer çalışılmayan 2 günü de hafta tatili olarak değerlendirmeye alınması doğru değildir. Önceden belirlenen haftanın 1 günü tatil günü, bu gün yapılan çalışmaya hafta tatili çalışması, diğer çalışmadığı gün de yapılan çalışmaya da fazla çalışma (fazla mesai) denir.
Yasadaki bu duruma bakıldığında, pazartesi-cuma aralığında 5 gün 45 saat çalışan bir işçi cumartesi ve pazar günü çalışmaz. Çünkü haftalık 45 saati doldurmuştur. Ancak hem cumartesi hem de pazar gününe hafta tatili diyemeyiz. Bu durumda cumartesi çalışan işçiye ödenecek ücret fazla çalışma (fazla mesai) olup, ücreti bürüt ücret üzerinden % 50 zamlı ödenir. Bu işçi eğer pazar günü de çalışacak ise ödenecek ücret, hafta tatili ücreti olup, bürüt ücret üzerinden % 100 zamlı ödenir. Bu farkların tamamı aylık bürüt ücrete eklenir ve yasal kesintilere tabidir.
Konu pazar günü olması değildir. İşyerinin cumartesi ve pazar günleri çalışıyor olması durumunda çalışan işçiye hafta içi de herhangi bir gün hafta tatili olarak kullandırılır. Bu konu sözleşmede mutlaka belirtilmelidir. Hatta sözleşmede çalışma saatleri, mola saatleri, yemek saatleri, hangi günler çalışılır ve hangi gün hafta tatilidir muhakkak belirtilmelidir. Hafta tatilinin hangi gün olduğu önemli değildir. Yeter ki bir hafta içerisinde 1 gün hafta tatili olarak verilsin.
Bu duruma göre cumartesi ve pazar günü çalışılmayan bir işyerinde, cumartesi de hafta tatili olarak değerlendirilip, fazla çalışmalarda (fazla mesailerde) % 100 ödeme yapılması doğru değildir.
Lütfen Dikkat;
1-) Cumartesi günü yapılan çalışmalar fazla çalışma (fazla mesai), Pazar günü yapılan çalışmalar ise hafta tatili çalışması sayılır.
2-) Maaş ödemesi dışında ek olarak yapılan bu ödemeler, brüt ücret gibi yasal kesintilere tabidir ancak her biri yazılı dokümanlarda ayrı ayrı olarak belirtilir. Yani işçinin bürüt alacak toplamına bakıldığında, bu bürüt ödemelerin ne kadarı maaş, ne kadarı fazla mesai, ne kadarı hafta tatili çalışması olduğu ayrı ayrı görülmesi gerekmektedir. İşçiye verilen hesap pusulalarında da ayrı ayrı gözükmesi yasal zorunluluktur.
3-) Bazı meslektaşlar, hafta tatili için bürüt ücret üzerinden % 50 ödenmesi gerektiğini savunurlar. Hafta tatili, "tatil" kavramı taşıdığından İş Kanunu nun 49'uncu maddesine göre yukarıda belirtildiği gibi bürüt ücret üzerinden % 1oo zamlı ödenir. Yoksa zaten fazla çalışma ile hafta tatili çalışma arasında bir fark olmaz.